არსად ქელეხში

ქელეხებში, გასვენებებზე, დღეობებზე და ა.შ. სიარული ჭირის დღესავით მძულს, განსაკუთრებით სამგლოვიარო დანიშნულების პროცედურებზე და ყველა ღონეს ვხმარობ თავიდან ავიცილო ჩემთვის ასე უსიამოვნო ადგილებში სიარული და მართლა ცალ ყურში შევუშვებ და მეორედან გამოვუშვებ ხოლმე დედაჩემის დიდაქტიკურ სენტენციებს: “რას იტყვის ხალხი შვილო”, “ეს საზოგადოების პატივისცემაა”, “ელემენტარული კულტურაა”, “ნათესავები არ მოიმდურო, უხერხულია” და ბლა ბლა ბლა. სხვისი არ ვიცი, მაგრამ მე რომ ჩემი ბიძაშვილის დეიდაშვილის ქვისლის დის მაზლისცოლის ნათლულის მძახლის შვილიშვილი მომადგეს და “გულწრფელი სამძიმარი” გამომიცხადოს, შეიძლება გამეცინოს.

მაგრამ, სამწუხაროდ იქმნება ისეთი სიტუაციაც, როდესაც არწასვლა უბრალოდ გამორიცხულია და “სამეცადინო მქონდა, გორში ჩამოსვლა დამეზარა, ავად ვიყავი” და მსგავსი თიმფლეითები უძლურია და მეც იძულებული ვარ, გუგავას რომ დავესესხო “ნაჯახივით სახე მივიღო” და კბილებში გამოცრილი “ვიზიარებ” – ის აკომპანიმენტით ჩამოვუარო სასახლეში ჩასვენებული მიცვალებულის გარშემო შემომწკრივებულ უცნობ ადამიანებს. წესია ასეთი… დასწყევლოს ეშმაკმა…

ამ შაბათსაც ასეთი შემთხვევა მქონდა, თანაც კიდევ უფრო “სასიამოვნო” – ქელეხშიც მიწევდა დარჩენა. წინა დღით საგანგებოდ შევამზადე ჩემი თავი და როდესაც ჩვენ წასაყვანად გამოგზავნილი დანჯღრეული “ნივა” სახლის კართან გაჩერდა ვაჟკაცურად შევხტი შიგნითა “სიდენიაზე”, ბოულინგის ბურთებივით ავაყირავე ქელეხისათვის გამზადებული ლავაშები და ლაზათიანად ამოვიგანგლე ფქვილში.

მძღოლი მეტად საინტერესო პიროვნება გამოდგა, მთელი გზა (გორის რაიონის ერთ – ერთი მაღალმთიანი სოფლისაკენ) მანქანის სიგნალი არ გაუჩერებია, ყველას ესალმებოდა. შემდეგ ერთი კასეტა შეაცურა მანქანის მაგნიტოფონში და უცნობის სიმღერების ჰანგებით დამატკბო. თავგადაკლული ოპოზიციონერი აღმოჩნდა. შესაბამისად მთელი გზა უნისონში “ვამკობდით” ხელისუფლებას და სოფლისაკენ მიმავალი გზა, რომლის წყალობითაც რამდენჯერმე თავით შევამოწმე “ნივას” სახურავის გამძლეობა, ისე საშინელიც აღარ მეჩვენებოდა.

ჩავედით “დანიშნულების ადგილზე” და მოგცლია, ვის ახსოვს შენი მიცვალებული? ხალხი დაკავებულია “პალატკების” გაშლით, ქვაბების მორევით, სუფრის გაწყობით და სხვა “სტომაქური” საქმიანობებით. ნაცნობი ჯარისკაცი დავინახე, ომის ამბები მინდოდა გამომეკითხა, მაგრამ საქმიანობდა და აღარ შემიწუხებია. ის იყო, ვნანობდი, ნეტავ რაიმე წიგნი წამომეღო მეთქი, რომ საქმეც გამომიჩნდა. როგორც “თბილისში ნასტავლ ბალღს”, რომელსაც “ანგარიში ეყურება”, შესაწევრის აკრება შემომაჩეჩეს. ჰოდა ვისხედით მე და ერთი პაპაკაცი მაგიდასთან, ვიწერდით გვარებს და შემოწირულობებს. ღმერთმანი, პურის დაჭრას და ღვინის ჩამოსხმას ნამდვილად მერჩივნა, მოხმარებაშიც ხომ ჩამეთვალა.

სანამ მიცვალებული მიწაში ჩადეს და ღვინის შხაპი მიაღებინეს, უკვე რამდენიმე ათეული ჭიანჭველა მყავდა დახოცილი. მაგიტომ ვერ ვიტან ბუნებას და ასფალტის და ცემენტის ჯუნგლი მირჩევნია ყველაფერს. ნელ – ნელა სასოწარკვეთა მეპარებოდა და იმ წამზე ვოცნებობდი, გორში რომ დავადგამდი ფეხს.

საოცარი სანახავი იყო ქელეხის სუფრა – ლურჯად აბრდღვიალებული პალატკები, მაგიდის ქვეშ ფეხმორთხმული ძაღლები, გაურკვეველი სოციალური და რასობრივი წარმოშობის მქონე ბავშვები, ხელაკანკალებული მოხუცები, ქალების კრიახი და ალაგ – ალაგ წამოსროლილი ფრაზები: “ვერა გიო (ზურა, ნუგზარ, გურამ, ჯემალ) ძმა, ვერ დავლევ, საჭესთანა ვაარ”

ლიმონათი თბილი, ღვინო ტკბილი, ტკბილეულში ჭიანჭველა, ხილში მატლი…

და რაც ყველაზე მთავარია, თამადა! თამადა – კაცი ლეგენდა! მასწავლებელიაო ვიღაცამ თქვა და მაშინვე გავიფიქრე ნამდვილად ფიზკულტურისაა მეთქი, რადგან დაზეპირებულივით ისროდა: “ავდგეთ მეგობრებო, დავსხდეთ მეგობრებო, დაასხით მეგობრებო” და ა.შ. მერე გაირკვა, რომ ისტორიის მასწავლებელი ყოფილა, თანაც სკოლის დირექტორი და როდესაც განსაკუთრებული ხავილით და იოგების ბერვით შესვა არც მეტი არც ნაკლები, დიახ – იოსებ ბესარიონის ძე სტალინის სადღეგრძელო აფეთქებას ცოტაღა მიკლდა, მაგრამ ყურებში მესმოდა ისევ დედაჩემის ნათქვამი: “საზოგადოება ვერ გაგიგებს შვილო”…

მთელმა სუფრამ მორჩილად გაიმეორა და შესვა ეს სადღეგრძელო, მე კი გულში ისევ იმ ბავშვებზე ვფიქრობდი, რომელთაც მაგ ოჯახაშენებულმა ისტორია უნდა ასწავლოს და ჯანსაღი გონება დაუმახინჯოს. ძალიან დამიმძიმდა გუნება, ყოველთვის ასეა, როდესაც რაღაც ნერვებს გიშლის და შენ ამ ნერვების მოშლის გულში ჩაკვლა გიხდება. თითქოს არაფერი, რა ბედენაა, მაგრამ კარგით რა, ოეეეეეე, სტალინი “აღარ დაიბადება გლეხიკაცითვინა აღაააააარ!”

ბევრი დაწერილა ქელეხის თემატიკაზე მაგრამ, დიდი ხანია არ ვყოფილვარ და შესაბამისად აღარ მახსოვდა მისი სიტკბოება მთელი სისავსით. სამაგიეროდ, ახლა ვიცი, რომ აღარასოდეს წავალ ქელეხში (ყველანაირად ვეცდები) მითუმეტეს შორეულ სოფელში, სადაც მოყაყანე მოხუცები, აბეზარი მწერები და სტალინზე შეყვარებული თამადა მეგულება.